OKTAN ERDİKMEN - Avrupa’da yaz aylarında okulların tatile girmesiyle birlikte gurbetçiler de Türkiye yollarına düşüyor. Bütün sene boyunca Avrupa’da Türk isimlerinin yer aldığı ölümlü kaza haberleri bir elin parmaklarını geçmezken, izin sezonunda sıla yolundan ve Türkiye’den yüze yakın ölümlü kaza haberi geliyor. Peki bunun sebepleri neler ve engel olmak için ne yapmak gerekir?

Yorgunluk ve bir an önce gitme isteği

Gurbetçiler bütün bir yaz Türkiye’den ayrı kaldıktan sonra, binlerce kilometre yola aldırmadan bir an evvel memleketlerine varmak istiyorlar. Bu nedenle birçok sürücü, binlerce kilometrelik yolu doğru dürüst uyumadan tek başına kat ediyor. Sıla yolundaki bu telaş, kaza oranının artmasına neden oluyor.

Sınır kapılarında saatlerce bekleme stresi

Sırp, Macar ve Bulgar gümrükleri, ‘belki bir şey buluruz da rüşvet alırız’ umuduyla araçlarda zaman zaman çok sıkı arama yaptıklarından dolayı gecikmeler yaşanıyor.

Dönüş yolunda da mülteci avına çıkan gümrükler, Avusturya sınırı da dahil olmak üzere araçları durdurup arıyorlar.

Ancak asıl bekleme işkencesi kendi memleketimizde, Kapıkule’de başlıyor. Kilometrelerce uzayan araç kuyrukları, saatlerce bekleyen sürücüleri strese sokuyor ve yolun keyfini kaçırıyor. Yaşanan stres ve gecikmenin verdiği panik de kazalara neden oluyor.

Hız sınırının ve tabelaların değişmesi

Gurbetçilerin çok büyük kesiminin yaşadığı Almanya’da otobanlarda büyük ölçüde hız sınırının olmaması nedeniyle, sürücüler hızlı araç kullanmaya alışkınlar. Sıla yolunda ve Türkiye’de ise hız sınırı en fazla 120 km olduğu için, sürücüler alışmakta zorlanıyor. Sürekli ülkeler arası geçiş yapıldığından, yollardaki tabelaların değişmesi de gurbetçilere alışık olmadıkları bir ortamda araç sürme hissi getiriyor ve yola yabancılaşmalarına neden oluyor. 

Türkiye’de trafik kurallarına riayet edilmemesi

Kapıkule’den girdikten sonra tam bir kaos başlıyor. Otobanda simit satanlar, zorla camları silmeye çalışanlar, para vermeyince arabayı tekmeleyen insanlar, kaldırımlardan giden motorsikletler, kırmızı ışıkta geçen ve yaya geçidinde durmayan araçlar, şeritsiz yollar ve şeritlere aldırış etmeyen sürücüler gurbetçilerin alışık olmadığı sahneler. Bu nedenle trafikte ek stres yaşanıyor. Bu sezonda, bir gurbetçi yaya geçidince karşıdan karşıya geçmeye çalışırken vefat etti. Maalesef Türkiye’de trafikte tam bir kargaşa hakim. Zaman zaman gurbetçi gençler de bu kaosa kendilerini kaptırıp ‘nasıl olsa burada kural yok’ diye , Türkiye’deki sürücülerden daha fazla kural ihlali yapabiliyorlar.

Araçlara aşırı bagaj yüklenmesi

Giderken hediye, gelirken Avrupa’da zor bulunan veya pahalı olan ürünlerin araçlara yüklenmesi de kazaların artmasında önemli bir etken. Araçların performansı, aşırı bagaj yüklendiğinde çok önemli ölçüde değişiyor. Bu nedenle fazla bagaj yüklememekte ve yüklendiği takdirde de aracın eski araç kadar atik olmayacağını unutmamakta fayda var. 

Peki çözüm ne?

Bilet fiyatlarında indirim

Kazaları önlemek ve sıla yolundaki ölümleri azaltmak için yapılması gerekenlerin başında uçak biletlerinin uygun fiyatlarla satılması geliyor. Hükümet, bu konuda seçim öncesi verdiği sözü tutar ve THY biletlerinde indirim sağlarsa, önemli bir adım atmış olur. Uçak biletlerine tavan fiyat getirmek hükümetin yetkisindedir ve bir KHK ile getirilebilecek bir uygulamadır. Bu çerçevede biletlere 150 avro tavan fiyat getirilerek herkesin uçakla seyahat etmesinin önü açılmalıdır. Aynı şekilde gurbetçilerin gittikleri yerlerde özel fiyatlarla araç kiralama imkanına da sahip olmaları gerekir. 

Dinlenme tesisleri

Sıla yolunda ve özellikle Kapıkule’de dinlenme tesisleri, otel kurulmalıdır. Bu bölgede oldukça geniş ve otel yapımına müsait araziler mevcuttur. Buralara inşa edilecek binalarda gurbetçilerin çok uygun fiyatlarla konaklamaları sağlanmalıdır. Öte yandan sınır kapılarında parayla satışa son verilmeli, gurbetçilere kumanya dağıtılmalı ve tuvalet sorunu çözüme kavuşturulmalıdır.

Kapıkule’ye ek peron

Kapıkule Sınır Kapısı, yılda yaklaşık 1,5 milyon aracın geçiş yaptığı dünyanın en sık kullanılan sınır kapılarından biri. Yaz aylarında burada görülen çileyi engellemek için ön beyan uygulamasına geçildi ancak ilk günlerde sistemin çalışmaması, sonraki günlerde ise kuyruklar çok uzun olduğu için ön beyan kapılarına ulaşmanın mümkün olmaması nedeniyle bu da çare olmadı.

Kapıkule’de sadece 5 giriş 6 çıkış olmak üzere 11 tır peronu ve 12 giriş 11 çıkış olmak üzere 23 yolcu peronu bulunuyor. Burada yaz aylarında faaliyete geçmek üzere 15 peron daha inşa edilmeli ve üniversite öğrencilerinden seçilecek sözleşmeli personellerle de, öğrencilere yaz aylarında çalışma imkanı sunulmalıdır. 

Bunlar yapılırsa sıla yolundan gelen acı haberlerin de bir ölçüde azalacağına inanıyorum. Elbette bu noktada, Türkiye’de göz göre göre uygulanmayan trafik kurallarına karşı hassas bir dönemin başlatılması da gerekiyor.