BİTLİS'in Güroymak ilçesinde, yetiştirilen ve verilen desteklerle her geçen gün sayıları artan mandaların, dağ ve tepelerde yaptıkları tozlu yolculukları, kaplıca sularında son buluyor. Mandaların kaplıca sularına girmesi de ilginç görüntüler ortaya çıkarıyor. Bitlis Tarım ve Orman Müdürü Rıfat Çelik ise bölgede 800 civarında olan manda sayısının, yapılan çalışmalarla son 10 yıl içerisinde 11 bine ulaştığını söyledi.

Güroymak ilçesine bağlı 6 köyde yetiştirilen mandalar, sabahın erken saatlerinde otlatılmak üzere yüksek kesimlerdeki meralara götürülüyor. Öğlen saatlerine doğru susayan ve derileri kuruyan mandalar, Budaklı köyünde bulunan bataklık ve kaplıcadan oluşan İron Sazlığı'na getiriliyor. Uzun süre sulu ve çamurlu bölgelerde kalan mandalar, kaplıca sularında yıkanıyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından uygulanan proje kapsamında sayıları her geçen gün artan mandalar için Türkiye'nin değişik illerinden fotoğrafçılar da yaz ve kış aylarında bölgeye gelerek, mandaların bu banyo keyfini görüntülüyor. Bitlis Tarım ve Orman Müdürü Rıfat Çelik ise sayıları 11 bine yaklaşan mandaların yoğurdu, sütü, peyniri, yağı ve etinden, yıllık gelirlerinin 20 milyon TL'ye kadar ulaştığını söyledi.

Bitlis Tarım ve Orman Müdürü Çelik, bölgede manda yetiştiriciliğinin yaygın olduğunu ve Türkiye'de altıncı sırada bulunduğunu söyledi. Çelik, Bitlis'te 2010 yılında manda sayısının 800 civarında olduğunu, ancak uygulanan projeler sonucunda bugün yaklaşık 11 bine ulaştıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Bu bölgemizde manda yetiştiriciliği çok yaygın. Ayrıca Manda Yetiştiriciliği Birliği'ni kurduk. 2012 yılında kurulan manda yetiştiricileri genel merkezine de üye olduk. Bu birliklerin sayesinde ilimizde 800 olan manda sayımız, 2019 yılı sonu itibari ile yaklaşık 11 bine ulaşmıştır. Bu mandalardan her yıl 4 bin ton süt elde ederiz. Bu ürettiğimiz sütlerden manda yoğurdu, peyniri ve tereyağı gibi mamul ve yarı mamul ürünlerden ilimize yaklaşık olarak 20 milyon TL civarında katma değer sağlanmaktadır. Ayrıca manda eti diğer sığır ırklarına göre daha çok protein barındırmaktadır. Aynı şekilde sütü de diğer sığır sütlerine göre daha yağlıdır."

'HALK ELİNDE ANADOLU MANDASI ISLAHI" PROJESİ

Tarım ve Orman Bakanlığının Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü'nün "Halk Elinde Anadolu Mandası Islahı" adlı proje ile ilgili de bilgi veren Çelik, "Bu proje kapsamında yaklaşık olarak 450 üreticimizle 3 bin 20 adet mandamızı takip etmekteyiz. Bu ıslah çalışmaları bizimle beraber Muş Alparslan Üniversitesi'nde görev yapan öğretim görevlisi bir kardeşimizle beraber bu projeyi yürütüyoruz. Buradaki amaç, Anadolu mandasını korumak, ıslah etmek, döl ve ırk verimini artırmaktır. Bakanlığımız her sene tarımsal üretimdeki faaliyet kollarındaki verdiği primlerin yanı sıra manda yetiştiricilerine de prim desteği sağlamakta. Birincisi anaç manda yetiştirenlere manda başına 250 TL olmak üzere her sene aşağı yukarı 1 milyon TL'den fazla destekleme ödemesi yapmaktayız. Yine aynı şekilde bu anaç mandaların yavruları içinde ayrıca desteği olmaktadır. Bu desteğimiz geçen sene itibari ile birinci dönem 500 binin üstünde bir destekleme ödemesi yaptık. Bu desteği yılda iki defa yapıyoruz. "Halk Elinde Anadolu Mandası Islah Projesi" kapsamında çiftçilerimize özelden elimizde ıslah amaçlı tuttuğumuz anaç mandalarına da ayrıca hayvan başına 850 TL destek veriyoruz. Geçen yıl itibari ile 2 milyon 700 bin TL destek ödemesi yapmışız" dedi.

FOTOĞRAFLI

DHA