Fransız solu başarabilir mi…

Fransız solu başarabilir mi…

Fransa’da geçen ay yapılan seçimin ikinci turunda yüzde 58,54 oy alan Emmanuel Macron, ikinci kez başkan seçildi…

Halit Çelikbudak yazdı...

Fransa’da geçen ay yapılan seçimin ikinci turunda yüzde 58,54 oy alan Emmanuel Macron, ikinci kez başkan seçildi… Şimdi sıra 577 üyeli Ulusal Meclis için 12 ve 19 Haziran’da yapılacak iki turlu seçimde… Bu seçim Macron için önemli… Geniş yetkilerle donatılmış olsa da mecliste ancak kendi partisinden bir çoğunluk varsa yasama gündemine de hakim olur… Aksi takdirde belli durumlarda yetkileri son derece sınırlı olabiliyor…
* * * *
Macron, başbakanı atarken meclisteki çoğunluğu dikkate almak zorunda… Siyasi teamüllere göre, başbakan çoğunluğa sahip partiden atanıyor…  Çoğunluk kendi partisinden değilse başkan çoğunluğa  sahip parti ile  ‘cohabitation(ortak yaşam) yapmak zorunda… Başkan Macron, geçen hafta yeni hükümeti ve başbakanı atadı ama seçimde partisi çoğunluğu alamadığı takdirde yeni bir başbakan atayacak teamül gereği…
* * * *
Bu durumda Macron meclis çoğunluğu için korkmalı mı… Meclis, başkandan birkaç hafta sonra seçildiğinden, Fransızlar genellikle cumhurbaşkanına rahat çalışabilmesi için çoğunluk veriyorlar… Geçmiş seçimler bunu gösteriyor… Bu eğilim bugüne kadar bir kez bozulmuş…  ‘Front populaire‘ yani Halk Cephesi adıyla 1936'da bir araya gelen Fransız solu ülkenin ilk solcu başbakanı Leon Blum'un seçim zaferi elde etmesini sağlamış…
* * * *
Fransız solu, şimdi 76 yıl sonra tekrar deniyor… Fransız Solu, Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği (Nupes) adıyla kurduğu ittifakla zaferi zorlayacak… İttifak’ın lideri 70 yaşındaki Jean-Luc Melenchon…  (La France Insoumise) Boyun Eğmeyen Fransa Hareketi’nin (LFI) de lideri… Dörtlü ittifakta Yeşiller Partisi,  Komünist Partisi ve Sosyalist Parti de var…
* * * *
İttifakın lideri Jean-Luc Melenchon Fransız siyasetinde eski bir isim… Radikal sol çizgide siyaset yapıyor… Eski Troçkist, anti NATO, anti AB, anti ABD’ci… Aşırı solcu La France Insoumise Partisi‘nin lideri… Cumhurbaşkanlığı için üç kez aday olan bir siyasetçi…  En son Nisan’daki seçimde yüzde 21,95 oy almış, Le Pen’in yerine ikinci turu kıl payı kaçırmıştı…
* * * *
Jean-Luc Melenchon liderliğindeki sol ittifak başarabilir mi… University of Sciences Po'da öğretim görevlisi sosyolog ve siyaset bilimci Erwan Leccour’e göre, Macron'un zaferi orta sınıfın bir kez daha aşırı uçları yendiğini gösteriyor… Görünüşe göre, tüm kutuplaşmaya rağmen, ılımlılar Fransa'da duruma hakim… Leccour‘Başkanlık seçiminde aşağı yukarı aynı büyüklükte dört blok vardı: Macron çevresindeki merkezciler, Le Pen çevresindeki ırkçı-popülist-kimlikçi blok, Jean-Luc Melenchon çevresindeki sol-yeşil ve çekimser kalanlar‘ diyor…
* * * *
Siyaset bilimci Erwan Leccour ‘in Meclis seçimi için değerlendirmesi şöyle…  ‘Jean-Luc Melenchon, sosyal ve ekolojik bir ittifak kurdu. Sosyolojik açıdan yüzde 35-40 ile en büyük bloktur. Ancak bir sorunu var: Sağın aksine, tutarlı bir siyasi güç olarak kuramadı. Sağın bir iç disiplin geleneği var. Lideriyle yüzde yüz aynı fikirde olmasa bile onun arkasında duruyor. Solda durum farklı.  Herkesin bir fikri var ve bu yüzden bir araya gelmek yerine düzenli olarak ayrılırlar.‘ 
* * * *
Fransız siyaset bilimcinin işaret ettiği bu durum aslında diğer ülkelerde de yaşanan bir durum… Fransa’da ‘Sol İttifak‘ dağları yerinden oynatacak gibi görünüyor ama olabilir mi… Zor görünüyor… İttifaka katılanlar partiler daha şimdiden bölünmüş durumda… İttifaktan yana olan da var şiddetle karşı çıkan da… Örneğin Fransız Yeşiller Partisi’nden Daniel Cohn Bendit veya Sosyalist Parti’den Avrupa yanlıları veya eski başbakan Francois Hollande ittifaka şiddetle karşı… Aynı şey onların seçmenleri için de geçerli… 
* * * *
Popülizm, ekoloji ve kamuoyu konusunda araştırmalarıyla tanınan Leccour solun başarılı olup olmayacağı konusunda temkinli… ‘Başkanlık seçiminde 18-34 yaş arasında sandığa gitmeyenlerin oranı yüzde 40'ın üzerindeydi. Genelde sandık başına gidenler Macron'a oy veren yaşlı insanlardı‘ diyor… Ekliyor… ‘Muhtemelen Fransız seçmenlerin yaklaşık yüzde 50'si oy kullanacak. Dolayısıyla başkanlık seçiminde gördüğümüz şey tekrarlanacak… Yaşlı, varlıklı insanlar Macron'a çoğunluk sağlayacak.‘
* * * *
İkinci turda Macron, Le Pen yerine Melenchon ile karşı karşıya kalsaydı sonuç ne olabilirdi sorusuna da cevap vermek zor… Ama şimdi Fransız solu Melenchon’un önderliğinde ivme yaratabilir… Macron meclis çoğunluğunu yeniden kazanırsa, politikalarını uygulamada sorun yaşamaz… Ama kaybederse yani Sol başarırsa sokaklarda önemli ölçüde daha fazla protesto gösterisi olasılığı yüksek... Macron o zaman başkanlığı sandıkta kazanmış ama toplumu kazanamamış olur… Bekleyip göreceğiz…

Halit Çelikbudak yazdı...
Fotoğraf: European ParliamentFlickr

HABERE YORUM KAT