Medya Entegrasyon Hizmeti Kurumu’nun (Mediendienst Integration) hazırladığı rapora göre geçtiğimiz yıl Almanya’da 4 bin artışla 137 bin öğrenci, devlet tarafından anadili Almancadan farklı olan öğrenciler için düzenlenen Türkçe dersi gibi anadil eğitimine katıldı. 12 eyalette bu eğitim sadece Alman devleti tarafından sunulurken, 7 eyalette Alman devletinin dışında farklı ülkelerin konsoloslukları tarafından da düzenlenen anadil eğitimi mevcut. Almanya’da anadil eğitimi çoğunlukla ilkokullarda yaygın olmakla beraber zorunlu olmayan bir ders olarak sunuluyor. Perspektif.eu haber sitesinde yer alan habere göre Almanya’da yabancı ülkelerin konsolosluklarının Alman devlet okullarında anadil eğitimi vermesinin temeli, 1964 yılında Alman Kültür Bakanlığının göçmen işçilerin çocuklarını kendi vatanlarına dönüşlerine hazırlamak amaçlı verdiği karara dayanıyor. Konsolosluklar tarafından düzenlenen anadil eğitiminin öğretmenleri, eğitim planı ve öğretim materyalleri de konsolosluklar tarafından organize ediliyor.

ALMAN EYALETLERİNDE ANADİL EĞİTİMİNİN DURUMU

Almanya genelinde Sachsen-Anhalt ve Thüringen eyaletleri dışında bütün eyaletlerde anadil eğitimi mevcut. Baden-Württemberg ve Bavyera eyaletlerinde söz konusu eğitim sadece konsolosluk tarafından verilirken, Saarland, Rheinland-Pfalz, Saksonya, Brandenburg ve Mecklenburg-Vorpommern eyaletlerinde bu eğitim sadece devlet tarafından verilmekte. Hessen, Kuzey Ren-Vestfalya, Aşağı Saksonya, Bremen, Hamburg, Schleswig-Holstein ve Berlin’de ise iki türlü eğitim mevcut. Medya Entegrasyon Hizmeti Kurumu raporu hazırlamak için bütün eyaletlerle iletişime geçmiş olsa da, her eyalet sunulan farklı anadil eğitimleri ve katılım oranları hakkında resmî rakamlar sunamıyor.

BADEN-WÜRTTEMBERG

Anadil eğitimi sadece konsolosluklar tarafından düzenlenen iki eyaletten biri olan Baden-Württemberg eyaletinde geçtiğimiz yıl rapora göre 34 bin öğrenci 14 farklı dilde anadil eğitimi aldı. Bu öğrencilerin yarısı ise Türkçe anadil eğitiminden faydalandı. Göçmen ve mülteci çocukların sayısının artması nedeniyle bu öğrencilerin erken yaşta Almanca öğrenmeleri açısından, Baden-Württemberg eyaleti ileride kendi anadil eğitimini düzenlemeyi planlıyor. Mevcut durumda anadil eğitiminde eğitim planı ve öğretimden tamamen konsolosluklar sorumlu olsa da, eyalet hükûmeti ile düzenli istişareler yapılıyor.

BAVYERA

Bavyera eyaleti, 2004 yılında devletin düzenlediği anadil eğitimini kararname ile iptal ettirip konsoloslukların tamamen serbest himayesine bırakmış durumda. Sadece Polonca anadil eğitimine kiliselerin de katkısı söz konusu.

Berlin

Hem devlet, hem de konsolosluk tarafından anadil eğitimi verilen Berlin’de, rapora göre geçtiğimiz sene yaklaşık 1.500 öğrenci konsolosluklar tarafından sunulan anadil eğitimine katıldı ve yüzde 90 oranla Türkçe eğitim tercih edildi. Eyalet hükûmeti eğitim planlarını ve öğretmenleri düzenli olarak denetleyebiliyor. Berlin’de devlet tarafından sunulan anadil eğitimi ise Türkçe, Arapça ve Kürtçe dillerinden oluşuyor. Bu derslere geçen yıl toplamda 2.479 kişi katıldı.

SCHLESWIG-HOLSTEIN

Schleswig-Holstein eyaletinde de devlet ile konsolosluklar arasında anadil dersi konusunda işbirliği söz konusu. Eyalette konsolosluklar tarafından 4 farklı anadil dersi veriliyor. Eyalette 2019/2020 senesinden itibaren devlet tarafından ilk kez Türkçe dersi sunularak anadil eğitimine başlandı.

BRANDENBURG

Brandenburg eyaletinde devlet tarafından okullarda 9 dilde anadil eğitimi sunuluyor. Sadece devletin sunduğu anadil eğitimine toplam 1.332 öğrenci katılmakla birlikte bunların en büyük kısmı Arapça anadil dersleri alıyor.

MECKLENBURG-VORPOMMERN

Mecklenburg-Vorpommern eyaletinde de devlet tarafından üç dilde anadil eğitimi veriliyor. Bu diller Polonca, Arapça ve Rusça. Eyalette konsolosluklar tarafından sunulan anadil eğitimi yok.

BREMEN

Bremen eyaletinde hem konsolosluk hem de devlet tarafından düzenlenen anadil dersleri mevcut. Konsolosluk dersleri 4 anadile (Türkçe, Sırpça, İtalyanca ve Arapça), devlet tarafından düzenlenen dersler ise 7 anadile yönelik veriliyor. Eyalette 27 okulda Türkçe anadil dersi sunuluyor. Eyalet, konsolosluk derslerinin eğitim planlarına müdahil olup konsolosluklardan düzenleme talep edebiliyor. Konsolosluk öğretmenlerinin en az B1 seviyesinde Almanca bilmeleri ise şart.

HAMBURG

Hamburg’da 5 anadilde konsolosluk dersleri, 12 anadilde ise eyalet tarafından sunulan dersler var. Eyalette konsolosluk derslerine katılımda ise ciddi bir düşüş var. Türkçe derslerine 2018/2019 eğitim döneminde 737 öğrenci katılırken, bu sayı 2019/2020 eğitim döneminde neredeyse yarı yarıya düşüp 349’a ulaşmış durumda. Konsolosluk derslerinin eğitim planının düzenlenmesi ise tamamen konsoloslukların sorumluluğunda.

HESSEN

Hessen eyaletinde 10 dilde anadili eğitimi veren konsoloslukların anadil dersine geçtiğimiz yıl toplam 5.343 öğrenci katıldı. Bu öğrencilerden yarısından fazlası ise Türkçe dersinden faydalandı. Eyalette devlet tarafından verilen anadil dersine katılım geçen yıllara göre azalmış olsa da, konsolosluklara nazaran 8.329 öğrenci sayısıyla daha yüksek. Bu oranın yüzde 80’i Türkçe ve Arapça dersine katılan öğrencilerden oluşuyor.

AŞAĞI SAKSONYA

Aşağı Saksonya’da 3 dilde konsolosluk dersleri, 13 dilde ise devlet tarafından verilen anadil dersleri var. Eyalette konsolosluk himayesindeki dersler için veriler bulunmazken, devletin anadil eğitimine toplam katılım geçen sene düşerek yaklaşık 6.800’ü buldu. Devletin sunduğu Türkçe anadil derslerine katılımda ise hafif bir düşüş söz konusu. 2017/2018 eğitim döneminde Türkçe anadil derslerine 3.749 öğrenci katılırken, geçtiğimiz sene 3.560 öğrenci aynı derslere katıldı.

KUZEY REN-VESTFALYA

Almanya’da Türkçe konuşan topluluğun en yoğun olarak yaşadığı Kuzey Ren-Vestfalya Eyaletinde ağırlıklı olarak eyalet tarafından anadil dersleri sunuluyor. Türkçe konsolosluk derslerine dair ise herhangi bir veri bulunmuyor. 23 dilde anadil derslerinin sunulduğu eyalet, bu yönüyle diğer bütün eyaletlerin başında. 2019/2020 eğitim döneminde 100.000’den fazla öğrenci anadil derslerine katıldı, bunlardan yaklaşık yarısına yakını ise (43.671) eyalet tarafından sunulan Türkçe eğitiminden faydalandı.

RHEINLAND-PFALZ, SAARLAND VE SAKSONYA

Rheinland-Pfalz, Saarland ve Saksonya eyaletlerinde anadil eğitimi sadece devlet tarafından veriliyor. Rheinland-Pfalz’da eyalet tarafından 17 dilde anadil dersi sunuluyor, bu derslere toplamda 14.000 öğrenci katılıyor. Anadil dersi alan öğrenci sayısında artış yaşanırken, Türkçe dersine katılan öğrenci sayısında ise düşüş var. 2019/2020 eğitim yılında 5.755 öğrenci Türkçe dersine katıldı. Bu sayı 2017/2018’de 6.529 idi.

Saarland’da 1 Şubat 2019 tarihinden itibaren devlet okullarında konsolosluk dersi sunulmuyor. Bu tarihten itibaren Türkçe konsolosluk dersi de kaldırılmış durumda. Bu konsolosluk dersleri eyaletin kontrolünden geçmediği için Saarland anadil dersini kendi organize etmeye başladı. Eyalette Türkçe dersine katılan öğrencilerin sayısının ise arttığı biliniyor.

Saksonya eyaletinde 17 dilde anadil dersi var. Bu derse 2015 yılından bugüne dek ilgi ise 3 kat artmış durumda. En fazla Arapça anadil dersine ilginin olduğu eyalette Türkçe anadil dersine 2019/2020 eğitim döneminde yalnızca 34 öğrenci katıldı.

SACHSEN-ANHALT VE THÜRINGEN

Almanya’da devlet okullarında anadil eğitiminin sunulmadığı iki eyalet ise Sachsen-Anhalt ve Thüringen eyaletleri. Bu eyaletlerde konsolosluk dersleri de, eyaletin kendi sunduğu anadil dersleri de yok. Rapora göre bu durumun ileride değişmesi ise plan dahilinde değil.

Almanya’da Anadil Derslerine Genel Bakış

Rapora göre yabancı ülkelerin konsolosluklarının hem dil hem de ülkenin kültür ve değerlerini ele alan anadil dersleri aracılığıyla öğrencileri etkileyebileceği gerekçesiyle siyasetçiler bu dersleri eleştiriyor. Bu nedenle anadil derslerinin eyaletlerde Alman devleti çatısı altında gerçekleşmesi talep ediliyor.

Raporda devlet tarafından sunulan anadil eğitiminin gelişip yaygınlaştığı görülürken, konsoloslukların sunduğu anadil derslerine olan katılımda ise gerileme söz konusu. Bazı eyaletlerde konsolosluklar eğitim planları ve materyalleri oluşturmada tamamen serbest çalışırken, diğer eyaletlerde konsolosluk ve eyaletler arasında düzenli istişareler ve hatta denetimler olabiliyor. Ayrıca konsolosluk derslerini veren öğretmenlerin Almancayı en az B1 seviyesinde bilmeleri şart.

Raporda sunulan istatistikte görüldüğü üzere en çok tercih edilen anadil dersi Türkçe. Devlet çatısı altında eyaletlerin sunduğu anadil eğitimi geliştirilse de, hem konsoloslukların hem de devletin anadil eğitimine olan katılımda gerileme mevcut. 

+49 – STUTTGART

Kaynak: https://perspektif.eu/

FOTO:  Andrew Ebrahim on Unsplash