İzlanda’da haftalardır endişe yaratan, öyle ki binlerce kişinin evini terk etmesine neden olan güneybatıda Reykjanes Yarımadası’ndaki volkan patladı. Ülkenin meteoroloji ofisi pazartesi akşamı Grindavik kasabasında volkanik patlamanın devam ettiğini açıkladı. Bölgeden yansıyan görüntüler çok can alıcıydı, zira zifiri karanlık İzlanda gecesini kırmızı dumanlar aydınlatıyordu.

Patlama akşam yerel saate göre 22:15 civarında başladı. Sahil güvenlik yetkilileri ve bilim insanları patlamanın ilk iki saatinde “saniyede yüzlerce metreküp” lav fışkırığını söylüyor. Güney İzlanda Volkanları ve Doğal Tehlike Grubu Facebook’ta paylaştığı gönderide eyalet meteorologlarının yarığın yaklaşık 3.5 km uzunluğunda olduğunu tahmin ettiğini ve yarığın son yıllarda bölgede gözlemlenen diğer patlamalardan katbekat uzun olduğunu söyledi.

Yanardağ patladı, çok sayıda dağcı yaşamını yitirdi

İzlanda’daki volkanın tam olarak ne zaman patlayacağı belirsiz olduğu için büyük endişe kaynağıydı. Ayrıca şimdiye kadar alıştığımız yanardağlar gibi değil. Lavlar alışageldiğimiz üzere dağdan püskürmüyor, yeraltında daha gizli ve öngörülemez bir magma akışı yaşanıyor. Bu magma Reykjanes Yarımadası’nın altında tünel açarak yavaşça yüzeye doğru ilerliyordu.

Volkanbilimci, bilim yazarı ve “Süper Volkanlar” kitabının yazarı Robin George Andrews pazartesi günkü patlamadan önce “Tüm volkanlar aşağılayıcıdır, ama istediği zaman ortaya çıkan bir volkan cidden aşağılayıcıdır. Hepimiz kudretli, güçlü varlıklar olduğumuzu düşünebiliriz ancak ne zaman nereden geleceği belli olmayan bir şeyle başa çıkmamız gerekiyor. Bu yarıklar birdenbire açılabilir. Büyücülük gibi” demişti.

Patlamayı inceleyen volkanbilimci Armann Hoskuldsson lavların bölgedeki elektrik santraline doğru akmadığını söyledi. Bu iyi bir haber olsa da, patlamanın 10 gün süreceğini ve yarığın iki uçtan da genişlemeye devam ettiğini göz önüne alırsak durum hızla değişebilir. En kötü senaryo Grindavik lavlarının yaklaşık 30 bin kişiye elektrik sağlayan ve konut ısıtmada kullanılan Svartsengi jeotermal enerji santraline ulaşması olur. Santral şu an uzaktan yönetiliyor.

BİR KASABANIN TAMAMI BOŞALTILMIŞTI

İzlandalı yetkililer 10 Kasım’da magma tünelinin kıyı kasabasının altına uzandığını tespit etmiş, yaklaşık 4 bin Grindavik sakininden bölgeyi hemen terk etmesini istemişti. Ateş ve Buz Ülkesi lakaplı İzlanda zıt yönlerde hareket ederek magmanın yükselmesine izin veren tektonik levhalar üzerinde olması sebebiyle volkanik faaliyetlerin sık yaşandığı bir ülke. Ülkede 30’dan fazla aktif volkanik sistem var. Ancak 50 yıldan beri ilk kez büyük bir yerleşim alanı patlama beklendiği için tahliye edildi.

Sivil Koruma Ajansı “Biz İzlandalıların alışık olmadığı, en azından Vestmannaeyjar’daki patlamadan bu yana alışık olmadığımız bir hadiseyle karşı karşıyayız” diyerek 400 evin yok olmasına neden olan 1973’teki patlamaya değindi.