Menekşe Toprak ve bir ilk: Türk edebiyatının Berlin haritası hazırlanıyor

Menekşe Toprak ve bir ilk: Türk edebiyatının Berlin haritası hazırlanıyor

Gazeteci yazar Menekşe Toprak, Berlin Edebiyat Kolokyumu’nun girişimleriyle Türk edebiyatındaki Berlin’in haritasını hazırladı. Sabahattin Ali’den Tomris Uyar’a, Tezer Özlü’ye Berlin kentini yazmış olan pek çok yazarımız haritada yer alıyor.

Berlin Literatur Colloquium (Edebiyat Kolokyumu) yıllardır Almanca romanlarda Almanya’nın başkentini işleyen yazarların yer aldığı bir edebiyat haritası hazırlıyor. Ayrıca en az 1845 yazar kuruma ait www.literaturport.de portalınde biyografi ve eserleriyle tanıtılıyor.

Kısa bir süre önce Türkçe roman dosyası “Dejavü“ ile Berlin Kültür Senatörlüğü’nün Berlin’de yaşayan uluslararası yazarlara verdiği bursa layık görülen Menekşe Toprak çok farklı bir çalışmaya daha imza atıyor.

Adı geçen kolokyumun daveti ile 2017 yılında Türkçe edebiyatta Berlin'in haritasını hazırlayan yazar Menekşe Toprak konuya ilişkin +49’un sorularını yanıtladı.

TÜRK ROMANINDA BERLİN SAHNELERİ

YouTube kanalındaki Avrupa Gündemi’ndeki söyleşinin son bölümünde Türk edebiyatındaki Berlin’i Menekşe Toprak şöyle aktardı:

“Türk edebiyatında Berlin haritası 2017 yılından bu yana hazırlanıyor. Berlin Literatur Colloquium uluslararası pek çok yazarı konuk eden, burs veren bir kuruluş. Yazarların portföylerini www.literaturport.de adlı portalde sunuyorlar. Burada ayrıca ünlü yazarların romanlarında anlatılan Berlin'in mekanları şehrin haritası üzerinde anlatılmış, yani şehrin Almanca edebiyattaki haritası çıkarılmıştı.

Şimdi ise diğer diller de dahil edilmek üzere harita genişletiliyor. Berlin’in Türkçe edebiyattaki haritasını çıkarmam için bana teklifte bulundular. Elbette sayfayı yenilemek, güncellemek gerekiyor. Yeni yeni, yazarlar da Berlin’i yazmaya devam ediyorlar.

KÜRK MANTOLU MADONNA VE KADEWE

Tabii 1930’larda yazılmış olup da benim görmediğim, yeni keşfettiğim metinler de var. Bunların da eklenmesi gerek. Şimdiki haritada mesela Sabahattin Ali’nin ‘Kürk Mantolu Madonna’ romanında Berlin sahneleri mevcut. Bu romanda kahramanımız Berlin’de çok hızlı yürür. Tiergarten’da başlar birden kendisini Wannsee’de bulur. Hoş her iki nokta birbirine çok uzaktır, yürümesi de kolay değildir. Sabahattin Ali Kadewe’yi, Avrupa’nın en büyük, en pahalı alışveriş merkezini anlatır. İşte biz de şehrin haritasında bugün de aynı yerde olan Kadewe’yi işaretledik. Romanda bu mağazanın nasıl anlatıldığını da yazıyoruz.

TOMRİS UYAR VE TEZER ÖZLÜ “ALTE LİEBE”

Bir diğer örnek ise Berlin'de “Alte Liebe” adlı gemi. Bu gemi-restoran en az 100 yıldır şehirde. İki önemli yazarımız konu edinmiş bunu. Tezer Özlü, 1982 yılına ait öyküsünde eski bir meyhane olarak tanımladığı bu gemiye ‘Eski Sevgi’ diyor, Tomris Uyar’sa 1990’da yayımlanan ‘Alte Liebe’: Küçük Akşam Müziği adlı öyküsünde onu gösterişli bir kafe-bar olarak betimliyor ve Alte Liebe olarak anıyor.

Bu hikâyelerin varlığından söz ediyor ve haritada ‘Alte Liebe’yi işaretliyoruz. Berlin haritası üzerinde Türkçe edebiyatta hangi sokak, hangi mağaza, hangi mekân anlatılıyorsa bu haritada yer alsın isterim. Berlin’e yeni gelenler için yararlanabilecekleri güzel bir çalışma.

TANPINAR VE “HUZUR” VE İSTANBUL

Benzeri Türkiye’de, İstanbul’da yapıldı. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ‘Huzur’ romanının İstanbul’daki haritası çıkarıldı. Berlin’deki haritaya dönersek, haritanın güncellenmesi gerekiyor. Şu an en az 12 mekan ve durak var haritada, ama eminim daha fazlası eklenecektir. Tabii Berlin Edebiyat Colloquium'un kurduğu platformda Türkçe, Arapça, Fransızca gibi diğer dillerin edebiyatının Berlin haritası da yer alıyor. Turist olarak Berlin’e gelenlerin de haritamdan yararlanmaları beni çok mutlu eder.”

MENEKŞE TOPRAK HAKKINDA

Köln Radyosu’nda kültür ve sanat alanlarında ağırlıklı olarak çalışmalar yapan serbest gazeteci Menekşe Toprak Kayseri'de doğdu. 9 yaşındayken ailesiyle birlikte Almanya'ya geldi. Liseyi Ankara'da okudu ve daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde öğrenim gördü. 2002'den beri Berlin'de serbest yazar ve radyo muhabiri olarak çalışıyor. Türkçe hikaye ve roman yazıyor, aynı zamanda Almanca okumaktan da hoşlanıyor. 2007 yılında “Valizdeki Mektup” adlı öykü kitabı, ardından 2009'da “Hangi Dildedir Aşk” kitabı yayımlandı. İlk romanı “Temmuz Çocukları” 2011'de yayımlandı. “Ağıtın Sonu” ile 2015 yılında Duygu Asena Roman Ödülü'ne layık görülen Menekşe Toprak’ın yeni eseri ise 2017 sonbaharında Berlin merkezli Orlanda Frauenverlag tarafından “Kadınların, Erkeklerin ve Kayıp Peri Masallarının Öyküsü” (Sabine Adatepe çevirdi) adıyla yayınlandı. Son romanı “Arı Fısıltıları” 2018 yılında yayımlandı. “Arı Fısıltıları” 2019 yılında Ankara Üniversitesi Roman Ödülü’ne layık görüldü.

IŞIN TOYMAZ – BERLİN

KAPAK FOTO: Unsplash

HABERE YORUM KAT