Koronavirüs nedeniyle çalışanlara ve şirketlere yapılan devlet desteğinin kesilmesi, İngiltere'de bir işsizlik patlamasına yol açacak. İngiliz istihdam uzmanları, ülke ekonomisinin bir “kara delikle” karşı karşıya olduğunu hatırlattı. Bu yılın, işsizlikte bir sıçramayla biteceği uyarısında bulunan uzmanlara göre, durumun vahameti henüz istatistiklere yansımış değil. 

Ulusal İstatistik Dairesi (ONS) yılın ikinci çeyreğinde işsizlik oranının gerçi hâlâ yüzde 3,9 olduğunu bildirdi, ancak İngiliz ekonomisinin önünde çok zor bir dönem bulunduğunun da altını çizdi. Şimdiye kadar salgın nedeniyle İngiltere'de kısmen Almanya'daki kısa çalışma tasarımını andıran bir devlet desteği veriliyordu. Ancak bu destek programı ekim ayı sonuna kadar kesiliyor. Uzmanlar, bunun korkutucu sonuçları olacağına dikkat çekiyor. 

Devlet bu yılı temmuz ayı sonuna kadar ücretlerin yüzde 80'ini ve sosyal güvenlik kesintilerinin işverene düşen bölümü üstleniyordu. Şirketler bu aydan itibaren çalışanlarının sosyal güvenlik kesintilerinin işverene düşen bölümünü tekrar üstlenmek zorunda. Eylül ve ekim aylarında her ay ücretlerin yüzde 10'luk bölümlerini devlet üstlenmeyi bırakacak. Kasım ayında da bu alandaki tüm devlet destekleri kesilecek. 

YA DEVLET TAMAMEN ÇEKİLİRSE?

İstihdam Araştırmaları Enstitisüsü uzmanlarından Tony Wilson, bunun devasa boyutlarda bir geri çekilme olduğunu kaydederken, projenin büyük bir başarı olduğunu savundu. Bu program sayesinde 9 milyon 600 bin kişi devletin ödemeleriyle, pek çalışmadan parasını alabildi ve bu dönemi atlattı. Devletin çekilmesiyle birlikte, birçok işyerinin kapanacağını ve yoğun bir işsizlik yaşanacağını, bunu da devletin göze aldığını vurgulayan Wilson, DPA'ya haberine göre, işsizlik oranının yüzde 10'a çıkabileceğini belirtti. Bunun, 40 yıl önce Thatcher iktidarının ilk günlerinden beri hiç yaşanmamış bir oran olduğuna dikkat çekildi. 

Bank of England, yıl sonunda işsizlik oranının yüzde 7,5 olabileceği tahmininde bulundu. Açıklamalarda, konjonktürün yeniden ateş almaması durumunda, sorunun büyüyeceği, özellikle de koronavirüste ikinci dalga ile işyerlerinin tamamen kapanması (“lockdown”) gündeme gelirse, bunun sonuçlarını düşünmenin bile korkutucu olduğu belirtildi. 

Kısa çalışma benzeri bir uygulamaya maruz kalanların, yani devletten maaşını alan ama fiilen çalışmayanların sonbaharda işsiz ilan edileceği belirtidi. Londra merkezli Ulusal Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı Gary Young, devlet desteği programının ekim ayında kesilmesinin umut kırıcı olduğunu belirtti. Young'a göre, devletin önümüzdeki yaz aylarına kadar maaşı ödenen ve serbest bırakılan çalışanlara bu desteği devam etmeli, çünkü tersi durumda sadece sonbaharda bile 1,5 milyon kişi birden işsiz kalacak. 

Almanya'daki “kısa çalışma” projesinin bir çeşitlemesi olarak görülen İngiliz tipi uygulama, bu programa alınan işçilerin kısa da olsa çalışmasını içermiyor. “Ya hep, ya hiç” denilerek, yolsuzlukların önüne geçilmek isteniyor. Uygulamadaki iyileştirmeler için çok geç kalındığı, çünkü programın bitmek üzere olduğu belirtiliyor. 

İNSANLARIN İŞLERİ YOK!

Hazine Bakanı Rishi Sunak, devlet desteği biterken BBC'ye yaptığı yaptığı açıklamada, “İnsanları böyle bir durumda sürekli tutmak ve onlara istedikleri an geri dönebilecekleri bir işleri varmış gibi davranmak yanlış” dedi.  

BBC'nin bir araştırmasına göre, işverenler sadece haziran ayında 140 bin çalışanın bir işyerinin mevcut olmadığını açıkladı. Hava taşımacılığı, petrol, gastronomi sektöründe, hatta tren istasyonlarındaki  gazete bayileri ve kitapçılarda bile büyük bir işsizlik dalgası, sadece ilan edilmeyi bekliyor. 

Bu nedenle Hazine Bakanı Sunak'ın, bu İngiliz tipi kısa çalışma modelinde bir uzatmanın kesinlikle mümkün olmadığı gibi kesin bir açıklama yapmadığı, kapıyı kısmen açık bıraktığı, çünkü bu ihtimale mecbur kaldığı belirtiliyor. 

+49-LONDRA

FOTO: Aaron Chown/DPA