İsviçre deyince akla ne geliyor… Para, saat, çikolata, Lozan, UEFA, Davos, Heidi, Cenevre, Bern… Böyle devam edip gidiyor… Bunların sayısı, sırası tabii kişiye veya başka faktörlere göre değişir… Ama değişmeyen şeyler de var… Bunlardan biri de 1848’den beri Latince ifadeyle Confederatio Helvetica yani bir Konfederasyon olan İsviçre’de 1959’dan beri de bakanlıkların sayısı yedidir… Dört parti arasında dağılımı da değişmez…
* * * *
 ‘Sihirli formül‘ adı verilen formüle göre, en fazla sandalyeye ilk üç partiye ikişer, dördüncü partiye de bir bakanlık tahsis edilir… Biraraya gelen bu yedi bakana bakanlar kurulu veya hükümet, kabine yerine Federal Konsey denir… 19. Yüzyıl’da başka parti olmadığı için Liberallerden oluşuyormuş… 1900’lardan beri Halk Parti‘nin, Sosyal Demokratlar‘ın ile Liberaller‘in ikişer, Hristiyan Demokratlar‘ın da bir bakanlığı olur… Ne bir fazla, ne de eksik… Bu konuda tartışma yaşanmaz… Zaten siyaset sahnesine de bugüne kadar bu dört parti hakimdi…
* * * *
Şimdi bu formülün sihrine gölge düştü… 20 Ekim 2019’da yapılan seçimde unutulmayacak bir şey oldu… İki ayrı Yeşiller partisinin  oy oranlarında müthiş bir yükseliş oldu… İsviçre Yeşiller Partisi  6,1 artışla yüzde 13,2 oy, Liberal Yeşiller de 3,3 artış ile yüzde 7,8 oy aldı… Böylelikle 200 üyeli mecliste İsviçre Yeşiller Partisi 28, Liberal Yeşiller de 16 üyeye sahip oldu…
* * * *
Bu durum meclisteki sandalye dağılımını da değiştirdi… İsviçre Yeşiller Partisi, 25 sandalyeye sahip  Hristiyan  Demokratları geçerek dördüncü parti oldu… Federal konseyde hristiyan demokratlara tahsis edilen savunma ve spor bakanlığının onlardan alınıp kendilerine verilmesini talep ediyorlar aylardır… Hatta bu konuda parti lideri Regula Rytz’i de federal konsey üyeliğine aday gösterdiler…
* * * *
Seçimin üzerinden iki yıl geçti… Bir dahaki seçim 23 Ekim 2023’te… Yeşiller’in talebi için henüz bir ilerleme yok… Teklifler muhtelif… ‘Bakanlık sayısını 9’a çıkaralım‘ diyen de var ‘Bir kez artırırsak, bu işin sonu gelmez… Bilakis beşe indirelim‘ diyen de var mecliste… Ancak sihirli formülün değişmesi için anayasanın değiştirilmesi gerekiyor… Bu da çok zor… Anayasa değişikliği için ilk kez 1860’larda bir girişim olmuş… Son kez de birkaç yıl önce olmuştu… Ama ne 1860’daki ne de birkaç yıl önceki girişimin başarısız olduğu biliniyor…
* * * *
İsviçre’ye hakim siyaset direniyor veya oyalıyor sanki… ‘Bakalım Yeşiller 2023’de de aynı başarıyı sağlayacak mı‘ diye düşünülüyor belki de… Bilmiyorum… İsviçre Yeşiller Partisi, 1970‘lerde Fransızca konuşulan Neuchatel Kantonu’nda filizlenmiş… Liberal Yeşiller Partisi de 2007’de Zürih kantonunda kurulmuş… Adım adım bugüne gelmişler… Seçim sonrası araştırmalar, 18-25 yaş aralığında kesimin yüzde 21’i Yeşil Blok’u yani İsviçre Yeşiller Partisi ile Liberal Yeşiller Partisi’ne oy vermiş…  Özellikle de üniversite kentlerinde oy oranlarında patlama yaşamış her iki parti…
* * * *
İklim değişikliği birçok ülkede Yeşiller’in siyasette daha etkili olmasını sağlıyor… Çevreci/yeşil hareket özellikle Avrupa’da artık iyice etkili… Çevre sorunu, artık siyasetin unsurlardan biri... Bu sorun siyaset alanında kendine daha çok yer açıyor… Postmodern dönemde siyaset kurumunda yaşanacak değişiklikliğinin en önemlilerinden biri de çevre odaklı siyaset olacak… İsviçre’de de ‘Sihirli formül’  gelecekte mutlaka değişecek sanırım…