Kanımız bize sağlık durumumuz hakkında çok şey söyler; organ hasarını, iltihaplanmayı ya da metabolik işlev bozukluğunu ortaya çıkarır. Bununla birlikte kan, yaklaşan hastalıklar hakkında da bilgi verebilir. Bu durum çeşitli kanser türleri için zaten kanıtlanmıştı.

Araştırmacılar şimdi kandaki proteinlere odaklandılar ve bazı şaşırtıcı sonuçlara ulaştılar. Araştırmacılar, 500.000'den fazla insanın sağlığının uzun süreli olarak gözlemlendiği büyük bir veri bankası olan UK Biobank'tan aldıkları 40.000'den fazla kan örneğinde 2.900 proteini analiz ettiler.

Şimdiden 163 hastalık daha iyi tahmin edilebiliyor

Seçilen deneklerden kan örnekleri alınmış ve kan örneği alınmadan önce, alınırken ve alındıktan 10 yıl sonrasına kadar sağlık durumlarına ilişkin verilerle ilişkilendirildi. İngiliz bilim insanları daha sonra hangi spesifik proteinlerin belirli bir hastalıkla ilişkili olduğunu analiz etti. Ve son olarak, bu proteinlerin daha önceki örneklerde bulunmasının, hastalığın bunlara dayanarak tahmin edilip edilemeyeceği konusunda bize ne söylediğini incelediler.

Çalışma lideri Julia Carrasco-Zanini, “163 hastalık için sadece beş protein, daha fazla sağlık bilgisine ihtiyaç duymadan klinik modeller kadar iyi performans göstermek için yeterliydi” derken, “67 yaygın ve nadir hastalık için, 5 ila 20 kan proteininin analiz edilmesi klinik modelleri önemli ölçüde geliştirdi” diye belirtti.

Kanserin yanı sıra kalp hastalığı da tanımlanabilir

Tahmin modelleri şu anda genellikle önceden var olan belirli koşullara, yaşam tarzı faktörlerine veya belirli kan değerlerine (şeker veya kolesterol seviyeleri) atıfta bulunuyor. Tek tek proteinlerin belirlenmesi de zaten bunun bir parçası. Ancak şimdi, görünüşe göre binlerce yeni belirteç daha var.

Protein testi kullanılarak tahmin edilebilen hastalıklar arasında prostat kanseri, multipl miyelom veya non-Hodgkin lenfoma (kan kanseri türleri) gibi çeşitli kanser türleri, akciğer hastalığı KOAH, karaciğer ve böbrek hastalıkları, romatizma ve bazı kalp hastalıkları yer alıyor.

Araştırma genişletiliyor

Ancak bilim dergisi scinexx.de'nin bildirdiğine göre, protein testlerinin mevcut yöntemlere göre çok az avantaj sağlayacağı bazı hastalıklar da var. Bunlar arasında bakteriyel enfeksiyonlar, iyi huylu bağırsak polipleri, osteoporoz ve katarakt yer alıyor. Araştırmacılar, “Bu hastalıkların daha iyi tahmin edilebilmesi için başka dokulardan örnekler alınması ya da tamamen farklı yaklaşımlar kullanılması gerekiyor” diyor.

Araştırmacılar, araştırmanın sonucunun yeni teşhis yönteminde ileriye doğru atılmış büyük bir adım olduğu konusunda hemfikirler. Test şimdi daha büyük ölçekte ve farklı nüfus gruplarında test edilecek. Başlangıçta “yüksek öncelikli” hastalıklara, yani ağır seyreden, hızla ilerleyen ya da sık görülen hastalıklara odaklanılacak.

ARTI49