Konu ile ilgili olarak haftalık Der Spiegel dergisine konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “İran’ın, bir yandan Viyana nükleer müzakerelerinin yeniden başlamasını geciktirirken, diğer yandan aynı anda anlaşmanın temel unsurlarından uzaklaştığını giderek artan bir rahatsızlıkla görüyorum.” dedi.

Euronews'te yer alan habere göre; Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan ve İran nükleer anlaşmasının tam olarak uygulanması için Viyana’da yapılması planlanan görüşmelere atıfta bulunan Alman bakan, “KOEP'e geri dönmek istiyoruz ve bunun tüm tarafların çıkarına olduğuna kesinlikle inanıyoruz. Ancak bu seçeneğin sonsuza kadar masada olmadığı da açık.” ifadesini kullandı.

KOEP Ortak Komisyonu’nda, Rusya, Çin, Almanya, İngiltere, Fransa ve İran'dan üst düzey temsilciler yer alıyor.

İran nükleer anlaşmasının seyrini ele almak üzere taraf ülkelerin temsilcilerinin katılımıyla belirli periyotlarda toplantılar gerçekleştiren KOEP Ortak Komisyonu, ABD’nin 2018’de tek taraflı olarak nükleer anlaşmadan çekilme kararı ve İran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya başlaması sonrasında anlaşmayı hayatta tutmak ve yaptırımlardan Avrupalı yatırımcıların etkilenmesini önlemeyi hedefliyor.

Viyana’da 6. raunt toplantılarının adından İran’ın taahhütlerini nasıl yerine getireceği ve ABD’nin Donald Trump döneminde çıktığı anlaşmaya nasıl döneceği konusunda ortaya çıkan pürüzler hala giderilemedi. Viyana’daki son toplantı 20 Haziran’da gerçekleşti ve bir sonraki toplantı için hala bir takvim belirlenmedi.

İran’ın KOEP kapsamında yerine getirmesi gereken taahhütleri kademeli olarak askıya alması ve gönüllü olarak uyguladığı Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) EK Protokol’ünü uygulamama kararı nükleer anlaşmaya yönelik umutların azalmasına neden oluyor.

Ancak ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin göreve başlamasıyla nükleer anlaşmaya dönebileceklerinin sinyallerini vermesi, son dönemde atmosferin yumuşamasına yol açmıştı.

Ortak Kapsamlı Eylem Planı, İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin'in yanı sıra Almanya ve AB ile İran arasında 2015'te imzalanmıştı.

ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlardan AB'li yatırımcıların etkilenmemesi ve bu ülkeyle ticari ilişkilerin sürdürülmesi için Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından INSTEX adı verilen bir mekanizma 2019'da hayata geçirilmiş ve bu kapsamda ilk para transferi ve ticari faaliyetler de gerçekleştirilmişti.