Avrupa'nın yaşadığı enerji krizi dünyanın gündeminde. Rusya'nın gözü Mavi Akım 2 boru hattında. Bazı Almanlar neden enerji krizinde eski başbakanlarına güveniyor? En önemlisi Türkiye bu fırtınadan etkilenecek mi?

Gökhan Kam'ın yazısı:

Avrupa çok çalkantılı bir dönemden geçiyor. Bir yanda pandemi ile mücadelede sorunsuz bir kış geçirmek diğer yandan da kışı geçirecek doğalgaz bulma derdindeler. Almanya’da 16 yıllık Merkel iktidarının sona ermesi ile ne olacağı da ayrı bir soru işareti. Eğer ülke bir an önce başbakanını seçmezse Avrupa Birliği’nde de karar almak çok zor hale gelecek.

Yeni Alman hükümetinin öncelikli konusu yükselen enerji fiyatları olacak. Brezilya’daki kuraklık, Kuzey Denizi’nde azalan petrol ve İngiltere’de akaryakıt sevkiyatında yaşananların hepsi üst üste geldi. Avrupa doğalgaz kontratlarının fiyatı şimdiden kış için önceki yıla göre yüzde 250 daha fazla.

Fransa, Yunanistan ve İspanya vergi teşvikleri ile vatandaşın enerji faturasını düşürmeye çalışıyor. Almanya’daki 310 bin hanenin bu kış yüzde 11.5 daha fazla doğalgaz faturası ödeyeceği var sayılıyor. (Ortalama hane başı 172 euro)

'KUZEY AKIM 2 SORUNLARI ÇÖZER'
Avrupa gaz krizinde Rusya’nın rolünü de araştırıyor. Bazı çevreler ülkenin Avrupa’ya verdiği gazı kıstığının sinyallerini veriyor. Avrupa basınındaki yorumlarına göre bu baskı sonucu Almanya’nın Kuzey Akım 2 projesini daha çabuk kabul etmesine yol açabilir. Kuzey Akım 2 projesi Ukrayna’ya uğramadan Rus gazını Avrupa’ya ulaştıran bir hatta sahip.

15 Eylül’de açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Peskov, “Kuzey Akım 2’nin hızlıca devreye alınması şüphesiz Avrupa’da doğalgaz fiyatlarını dengeleyecektir. Bu açık, talep çok yüksek” değerlendirmesinde bulundu.

'RUS TARAFI: İDDİALAR ABSÜRT'
Rus devlet doğalgaz şirketi Gazprom ise gazı kıstıkları iddialarını ‘absürt’ olarak yorumladı ve Ocak-Temmuz ayları arasında gaz sevkiyatlarının yüzde 23.2 yükseldiğini söyledi. Shell ve Engie gibi Avrupalı devlerin de yatırım yaptığı Kuzey Akım 2 tamamlandı ama devreye alınması için Almanların izni gerekiyor.

Kuzey Akım 2 projesinin en fazla onaylanmasını isteyen isimlerden biri ise Merkel’den önceki Almanya Başbakanı Gerhard Schröder (77). Lider, başbakanlıktan emekli olduktan kısa bir süre sonra Kuzey Akım 1 projesi için çalışmış, 2016 yılında da Kuzey Akım 2 projesinin de yönetim kurulu başkanı olmuştu.

SCHRÖDER'İN GÖREVİ
Schröder, 2017 yılında Rusya’nın petrol şirketi Rosneft’in başına geçti. Almanya parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi’nin başındaki isim Norbert Röttgen, “Eğer Almanya’nın enerji güvenliğini garanti altına aldığını düşünüyorsa yanılıyor, Almanya’nın Rusya’ya bağımlılığını artırıyor” ifadelerini kullanıyor. 

Putin ile Schröder ile ilişkisi ikilinin 2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgaline karşı çıkmaları sonrasında derinleşti. Almanya’da muhafazakar parti CDU, projeye şartlı destek verirken Yeşiller vazgeçilmesi gerektiğini düşünüyor.

'BURUNLARINDAN KIL ALDIRMAZLAR'
Peki Rusya’nın şu an doğalgaz pazarındaki hakim durumu Türkiye ile olan ilişkisini nasıl etkileyecek? Haberglobal.com.tr'ye konuşan Enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, Türkiye ile Rusya’nın sona eren kontratları olduğunu Rusya’nın şu an fiyatlar konusunda burnundan kıl aldırmayacağını söylüyor ve, “Türkiye'nin Rusya'yla sona eren kontratları var. Bunları 1.5 sene önce yapsaydı piyasalar alıcı piyasasıydı. Pandemi nedeniyle fiyatlar çok düşüktü” değerlendirmesinde bulunuyor.

Haberglobal.com.tr'ye konuşan enerji uzmanı Mehmet Doğan’a göre; Avrupa’da oluşan doğalgaz piyasası Türkiye’nin mevcut gaz kontratlarını etkilemeyecek ama biten kontratlar için yeni formüller masada. Türkiye’nin Rusya ile yeni kontratlar yapacağını söyleyen Doğan, “Rusların şöyle bir politikası var. Bir gazı hangi fiyattan sattıysa herkese aynı fiyattan satmaya çalışır. Türkiye'yle bir kısmını spot, bir kısmını petrol endeksine bağlayacaklardır. Bu illa ileride kötü sonuç vereceği anlamına gelmez. Çünkü fiyatlar sürekli değişiyor. Bu kış böyle geçer ama seneye belki tekrar 200 dolarlara düşebilir. Az talep dengesiyle oluşuyor fiyatlar. Önümüzdeki 'Mavi Akım' sözleşmesi bitene kadar 4-5 yıllık bir sözleşme yapacaklarını tahmin ediyorum” diyor.

Doğan’a göre Avrupa’da oluşan yeni siyasal denklem de Rusya’nın Almanya’ya vereceği doğalgazı etkilemez çünkü Rusya hiçbir zaman doğalgaz satışına ‘politik olarak bakmadı’.

Türkiye’de şu an konutlarda tüketilen gazın bin metreküpü son tüketici fiyatının vergiler dahil 220 dolar. Enerji üretim ve dağıtım sektöründen dört kaynağın Reuters'e verdiği bilgiye göre, gelecek ay başında doğalgaz fiyatlarında ortalama yüzde 15, elektrikte ise yüzde 8-15 artış yapılması bekleniyor.