Avrupa Birliği (AB) yetkilileri, göçmenlerin Belarus'a gidişini engellemek amacıyla onlarca ülkeyle temas kurmaya hazırlanıyor.

AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas'ın bu kapsamda bazı ülkeleri ziyaret etmesi bekleniyor. AB yetkilileri, Schinas'ın hangi ülkeleri ne zaman ziyaret edeceği konusunda çalışmaların sürdüğünü bildirdi.

Belarus yönetimini "göçmenleri kullanmak ve AB sınırlarına gitmeye teşvik etmekle" suçlayan Birlik yönetimi, bir taraftan da Belarus'a son dönemde hangi ülkelerden ne sıklıkla uçuşlar düzenlendiğini takip ediyor.

AB Komisyonu sözcülerinden Peter Stano, "Uçuşların sıklıklarına, uçuş rotalarına, Belarus'a ne kadar uçağın gittiğine, ne kadarının geri döndüğüne, uçuşların doluluk oranına bakıyoruz." dedi.

Stano, Belarus'a hava yolu seyahatlerinin nerelerden yapıldığını sıralarken Irak, Suriye, Fas, İran, Katar, Güney Afrika, Hindistan, Sri Lanka, Venezuela, Rusya, Azerbaycan, Tunus, Cezayir, Libya ve Yemen gibi ülkeleri saydı.

AB Sözcüsü Stano, göçmenlerin Belarus'a vardıktan sonra Belarus yönetimi tarafından Birlik sınırlarına doğru itildiklerini ve yasa dışı şekilde Polonya, Letonya ve Litvanya'ya girmeye zorlandıklarını söyledi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de dün gece yaptığı açıklamada, AB üyesi ülkelerden Belaruslu yetkililere yönelik genişletilmiş yaptırım rejimini onaylaması çağrısında bulunmuştu.

Von der Leyen, "AB, özellikle kara listeye alma yolu da dahil olmak üzere insan kaçakçılığında etkin olan üçüncü ülke hava yolu şirketlerine nasıl yaptırım uygulanacağını da inceleyecek." ifadesini kullanmıştı.

Belarus'tan AB ülkelerine 8 bine yakın göçmen girdi

AB kaynaklarının verdiği bilgiye göre, 2021'de Belarus'a komşu AB ülkelerine Belarus'tan toplam 7 bin 935 kişi geldi. Bu sayı, geçen yıl 150 olmuştu.

AB ülkelerine bu yıl gelen 8 bine yakın göçmenin 4 bin 216'sı Litvanya'ya, 3 bin 305'i Polonya'ya, 414'ü ise Letonya'ya girdi. Bu kişilerin çoğunun Iraklı olduğu belirtiliyor.

AB yönetimi, Belarus içinde şu anda üçüncü ülkelerden gelen ne kadar göçmen olduğuna yönelik bir sayı ifade etmiyor. Bazı istihbarat bilgilerine sahip olduklarını belirten ancak yine de sayı vermekten kaçınan AB yetkilileri, sadece şu anda Belarus-Polonya sınırında 2 bin kadar göçmenin bulunduğu bilgisini paylaştı.

Irak'tan Belarus'a uçuşlar durmuştu

Irak hükümeti, AB ile görüşmelerden sonra ağustosta Belarus'a uçuşları geçici olarak durdurmuştu.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, eylül başında Bağdat'ı ziyaret ederek Irak'tan Belarus'a geçici olarak durdurulan uçuşların kalıcı şekilde sonlandırılması için Irak hükümetinden talepte bulunmuştu.

AB Komisyonunun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Ylva Johansson da ekim başındaki açıklamasında, Irak hükümetini ikna ederek Irak'tan Belarus'a gidişleri durdurduktan sonra bu defa da Afrika'daki kaynak ülkelerle aynı amaçla görüşmeler yaptıklarını açıklamıştı.

AB, üçüncü ülkelerde "farkındalık" yaratmak istiyor

Belarus yönetimini "göçmenleri siyasi amaçları uğruna araç olarak kullanmakla" suçlayan AB, göçmenlerin Belarus tarafından AB'ye karşı kullanmak için tuzağa düşürüldüğünü ve bu kişilerin hayatlarının tehlikeye atıldığını savunuyor.

AB, bu çerçevede özelikle kaynak ülkelerde "farkındalık" yaratarak göçmenlerin Belarus'a, oradan da AB sınırlarına gitmesini engellemeyi hedefliyor.

AB yetkilileri, göçmenlerin Belarus'a ve AB sınırlarına geldiklerinde "başlarına neler gelebileceği" hakkında hem kaynak ülkelerin yetkililerini hem de Belarus'a gitme niyetinde olanları "bilgilendirmeyi" planlıyor.

Sınırdaki göçmen krizi

Avrupa ülkelerine gitmek isteyen çok sayıda düzensiz göçmenin Belarus üzerinden AB üyesi Polonya'ya geçmek istemesi, Belarus ile Polonya sınırında tansiyonu yükseltmişti.

Çoğu Irak kökenli olduğu belirtilen, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce düzensiz göçmen, Belarus'tan Polonya'ya girmek üzere sınır noktasına doğru ilerlemeye başlamıştı.

Göçmenlerin bir kısmı hiçbir müdahaleye maruz kalmadan Belarus sınır noktasını geçmiş, bir kısmı da sınır boylarındaki ormanlık alana doğru ilerlemişti. Düzensiz göçmenlerin Belarus-Polonya sınırındaki bekleyişi sürüyor.

Polonya, Belarus’u düzensiz göç akınına izin vermekle, Belarus ise Polonya’yı sınırda göçmenlere orantısız güç kullanarak müdahale etmekle suçluyor.

AB-Belarus gerilimi

AB ile Belarus arasındaki gerginlik Ağustos 2020'de Belarus'ta düzenlenen ve Aleksandr Lukaşenko'nun kazandığı açıklanan cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından tırmanmıştı. AB, Belarus'ta seçime hile karıştırıldığı gerekçesiyle seçim sonucunu tanımadığını açıkladı.

AB, seçimlere hile karıştırıldığı gerekçesi dışında Belarus'ta muhalefete baskı uygulandığını belirterek bu ülkeye yaptırımlar uyguluyor. Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun da dahil olduğu yaptırımlar, seyahat kısıtlaması ve varlıkların dondurulması gibi uygulamaları içeriyor.

AB ülkeleri ayrıca 23 Mayıs'ta Atina-Vilnius seferini yapan Ryanair yolcu uçağının bomba ihbarı üzerine Belarus’un başkenti Minsk'e indirilmesi ve uçaktaki Belarus vatandaşı muhalif Roman Protaseviç'in gözaltına alınması nedeniyle Belarus hava yolu şirketlerine AB hava sahasını kapattı.

AB, Belarus yönetimini Irak gibi ülkelerden göçmenleri getirerek AB ülkeleri Polonya, Litvanya ve Letonya sınırlarına göndermek, "düzensiz göçü araç olarak kullanmak ve Birlik'i bu yolla istikrarsızlaştırmaya çalışmakla" suçluyor.