Geçen temmuz ayında yurtdışında borçlanarak emekli olanlara yönelik son yasal düzenleme “mini job” çözümünü getirmişti. +49’un YouTube kanalında yayınlanan “Çalışma Üstadı ile Yurtdışı Türkleri Özel” programının daimi konuğu İş Teftiş Ankara Grup Başkanlığı emekli İş Başmüfettişi Ali İhsan Öztürk, “MiniJob” uygulamasında atılan son adımı mali müşavir Özgür Yılmaz’a anlattı:
İLK ADIM: 26 HAZİRAN 2020
3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 6’ncı maddesine “(C) Yurt dışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi kısa süreli olarak adlandırılan işlerde çalışanların aylıkları bu madde kapsamında değerlendirilmez ve kesilmez” hükmü eklenmişti .
İKİNCİ ADIM: YÖNETMELİK
Yönetmelik 6 Kasım 2020 tarihi itibariyle yayınlanmıştı. Yönetmelik “Kısa süreli çalışmaya tabi işler: Yurtdışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, Ülkemiz dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreleri” şeklinde tanımlamıştı.
ÜÇÜNCÜ ADIM: 11 ARALIK 2020 GENELGESİ
Genelgedeki düzenlemeler ise şöyle:
Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş olan Almanya ve İsviçre sigorta kurumlarınca düzenlenen hizmet belgelerinde kısa süreli çalışmaya tabi işler belirtilmektedir. Kısa süreli çalışmaya tabi işler:
- Almanya hizmet belgelerinde, geringfügige versicherungsfreie Beschäftigung (sigortadan muaf kısa süreli çalışma);
-geringfügige Beschäftigung nicht versicherungspflichtig (sigorta zorunluluğu olmayan düşük değerli çalışma süresi);
-geringfügige nicht versicherungspflichtige Beschäftigung (sigorta zorunluluğu olmayan düşük değerli çalışma süresi);
-Versicherungszeiten aufgrund einer geringfügigen versicherungsfreien Beschäftigung (sigortadan muaf cüzi çalışma);
- İsviçre hizmet belgelerinde ise 4 kodlu hizmet (İsviçre sigorta kurumunca hizmet süreleri bildirilirken kullanılmakta olan hizmet cetvellerinde (E-205-CH formu) kısa süreli çalışmaya tabi işlerde geçen süreler nevi belirtilmeksizin 4 kodu ile bildirilmektedir).
3201 sayılı kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanacak olanlar ile aylık bağlananların yurt dışında zorunlu sigortaya tabi olmakla birlikte, çalışanın sigorta primi kesintisinden muaf olacak şekilde kısa süreli çalışmaya tabi işlerde geçen sürelerinin (Genelgede bundan sonra “kısa süreli çalışma” olarak anılacaktır) bulunması halinde yapılacak iş ve işlemler şöyle açıklanmıştır:
KISA SÜRELİ İŞLERDE ÇALIŞANLAR
1) 26.06.2020 (dahil) tarihinden sonra aylık talebinde bulunanların tahsis talepleri reddedilmeyecek ve aylık bağlanması için aranan diğer şartları taşıyor olmaları kaydıyla, talepleri mevcut usullere göre sonuçlandırılacaktır.
2) 3201 sayılı kanuna göre borçlandığı hizmetlerle aylık almakta iken, 26.06.2020 tarihinden sonra ilk defa kısa süreli çalışmaya başladığı tespit edilenlerin aylıkları kesilmeksizin ödenmeye devam edilecektir.
3) Sadece 26.06.2020 tarihinden önce kısa süreli çalışması bulunduğunun bu tarihten sonra tespit edilmesi durumunda, kısa süreli çalışılan süreler için yapılan yersiz ödemeler 5510 sayılı Kanunun 96'ncı maddesine göre kanuni faiziyle tahsil edilecektir.
4) 26.06.2020 tarihinden önce aylık bağlananlardan, aylık başlangıç tarihi itibariyle kısa süreli çalışmanın bulunduğu ve bu tarihten sonra da devam ettiği tespit edilenlerin aylıkları, başlangıç tarihi itibariyle iptal edilecektir. Ancak, kanun değişikliğinden sonra kısa süreli çalışma aylık bağlanmasına engel teşkil etmediğinden, tespit tarihi itibariyle kısa süreli çalışmanın sona erip ermediğine bakılmayacak ve iptal edilen aylığın yeniden bağlanması için talep şartı aranmayacaktır. Bu şekilde aylığı kesilenler için Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği 26.06.2020 tarihi talep tarihi olarak kabul edilecek ve aylık bu tarihi takip eden aybaşından itibaren yeniden bağlanacaktır.
5) 26/6/2020 tarihinden önce aylık bağlananlardan, aylık bağlandıktan sonra kısa süreli çalışmanın bulunduğu ve bu tarihten sonra da devam ettiği tespit edilenlerin aylıkları ödenmeye devam edecektir. Ancak, kısa süreli çalışmanın başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi ile 26/6/2020 tarihini takip eden ödeme dönemi arasında yersiz olarak ödenmiş olan aylıklar 5510 sayılı kanunun 96'ncı maddesine göre kanuni faiziyle tahsil edilecektir.
6) 3201 sayılı Kanuna göre borçlandığı hizmetler esas alınarak aylık bağlandıktan sonra yurt dışında kısa süreli çalışması bulunduğu ve tespit tarihi itibariyle bu çalışmanın devam ettiği 26/6/2020 tarihinden önce tespit edilerek aylıkları kesilenlere bu tarihten sonra yeniden aylık bağlanabilmesi için yazılı başvuru şartı aranacaktır. Başvuru tarihi itibariyle aylık bağlanması için aranan şartların yerine gelmiş olması halinde kesilen aylıklar, varsa aylıklarda meydana gelen artışlar da uygulanmak suretiyle başvuru tarihini takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere yeniden ödenmeye başlanacaktır.
7) 3201 sayılı Kanuna göre borçlandığı hizmetler esas alınmak suretiyle aylık talebinde bulunanlardan, kısa süreli çalışması nedeniyle aylık talepleri reddedilenlere, 26/6/2020 tarihinden sonra yeniden aylık bağlanabilmesi için yazılı başvuru şartı aranacaktır. Kısa süreli çalışmalar hariç olmak üzere aylık bağlanması için aranan diğer şartları taşıyanların aylıkları, yazılı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren bağlanacaktır.
8) 3201 sayılı Kanuna göre borçlandığı hizmetler esas alınmak suretiyle 26/6/2020 tarihinden önce aylık talebinde bulunanlardan, kısa süreli çalışması nedeniyle aylık talepleri reddedilmesi gerekmekte iken henüz işlem yapılmamış olanlar için yeniden başvuru şartı aranmaksızın 26/6/2020 tarihi aylık talep tarihi kabul edilerek bu tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.
9) 3201 sayılı Kanuna göre borçlandığı hizmetler esas alınmak suretiyle 26/6/2020 (dahil) tarihi ile 11/12/2020 tarihi arasında aylık talebinde bulunanlardan, kısa süreli çalışması bulunması nedeniyle aylık talepleri reddedilenler var ise bu dosyaların tespiti yoluna gidilerek talep tarihini takip eden aybaşından itibaren aylıklar bağlanacaktır.
BEKLENEN SON ADIM
Kısa süreli çalışmaya tabi işlerin tespiti amacıyla sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerin sigorta kurumları ile yazışmalar yapılmış olup bu kurumlardan alınacak cevaba istinaden ülkeler bazında kısa süreli çalışmaya tabi işler SGK internet sayfasında 'Kurumsal/ Dokümanlar/ Yurtdışı/ Kısa Süreli Çalışmaya Tabi İşler Listesi' adresinde yayımlanacaktır.”
Bu düzenleme, yurtdışı borçlanması yaparak emekli olmuş ve aynı zamanda yurtdışında kısa süreli işlerde çalışanları kapsıyor. Daha önce yurtdışı borçlanması nedeniyle emekli olup yurtdışında tekrar çalışanların ya da sosyal yardım alanların, miktarı önemli olmaksızın, Türkiye’deki emekli maaşları kesiliyor ve aynı dönemde yapılan ödeme gecikme faiziyle birlikte geri isteniyordu. Kısa süreli çalışmaya tabi işler: Yurtdışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, ülkemiz dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreleri.
Buradan anlaşılan yurtdışında yaşadıkları ülke mevzuatına göre elde edilen kazançlar üzerinden çalışandan zorunlu sigorta primi kesintisi yapılmadığı bildirilen sürelerdir. Örnek: Almanya için 450 avro kadar aylık kazanç elde ediliyor ise bu kapsamdadır. Yönetmelik 06 Kasım 2020 tarihi itibariyle yayınlanmıştır. Ancak geçerlik tarihi, 26.06.2020 tarihidir. Yani 2020 haziran ayından sonra yurtdışında mini çalışma kapsamında yapılan çalışmaların olması halinde Türkiye’den aldıkları emekli maaşları kesilmeyecektir.
+49 – STUTTGART