Yazılanlara bakılırsa, bu sektördeki yıllık ticaret hacmi 4 milyar Euro’yu aşıyor. Sadece Almanya’da günde 600 ton civarında tüketiliyor. Günde iki milyon porsiyon döner tüketiliyor.Üretimde, dağıtımda, büfelerde çalışanların sayısının 60 bin civarında olduğu söyleniyor.
Ekmek, pide ya da lavaş dürüm arasında tüketilen döner kebabın üretimi ne kadar otomatik ve standart hale getirilmiş olsa da, zincirin sonundaki sunumu maalesef çoğu zaman zayıf…
"Döner - bir Türk-Alman kültür tarihi" adlı bir kitap yayınlayan gazeteci Eberhard Seidel de eleştiriyor, buna işaret ediyor. Ne demek istiyor: - bolca sos, bolca salata, alüminyum folyo, plastik poşet, kağıt peçete – Bu Almanya’da dönerin mucidi Malatyalı gubetçi Kadir Nurman’ın reçetesiydi…
1960’lı yılların başında önce Almanya’nın Stuttgart kentine gelen ve 1966‘da da Berlin’e gidip bir fabrikada makine teknisyeni olarak çalışmaya başlayan Nurman’ın yemek için az vakitleri olan işçilerin yaşadıkları sorunu görüp aklına bir fikir gelir.
Malatyalı gurbetçi dönerin tıpkı hamburger gibi ekmek arasına konularak da yenilebileceğini, bu sayede işçilerin karnını hızlı bir şekilde doyurabileceğini düşünür. 1972’de fabrikadan ayrılıp Berlin’in merkezindeki Zoo Ana Tren İstasyonu yakınlarındaki Hardenberg Strasse’de açtığı City Grill adlı büfeyle dönercilik işine girişir. Böylece dönerin serüveni başlar.
Kadir Nurman, 24 Ekim 2013’te ekmek arası döneri icat ettiği Berlin’de hayata gözlerini yumdu. Kim neyi iddia ederse etsin, Türk Döner Üreticileri Federasyonu ölümünden iki sene önce 2011’de “ekmek arası dönerin mucidi” unvanını Kadir Nurman’a verir ve mesele kapanır.
Alman gazeteci Eberhard Seidel ise, son zamanlarda döner pazarında "farklılaştırılmış bir gelişme" yaşandığını söylüyor. Döner için bir yandan, "çetin yaşam mücadelelerinin bir direği" olarak orta direk veya yoksullar için uygun fiyatlı hızlı karın doyuran ürün, diğer yanda "büyük şehirlerde kalite bilincine sahip, havalı yaratıcı sınıfı için premium bir ürün‘ diyor…
Almanya’nın en ünlü ve lüks otellerinden Adlon Kempinski Otel’inde bir süreden beri döner için "soylulaştırma" denebilecek bir süreç yaşanıyor. Otelde aşçı Gagandeep Tangri ve arkadaşlarının hazırladığı döner ekmeklerin fiyatı 29 Euro… Executive Chef Stephan Eberhardt, döner kebabın "Adlon tarzında yeniden yorumlandığını" söylüyor. Konseptteki belirleyici faktör, "Adlon ile döner arasında köprü oluşturan trüf ürünü" diyor… "à la Adlon" döner kebabı, dana sırtı fileto şeritleri, marul ve lahana, domates, kırmızı soğan ve özel bir trüf kreması ile sunuluyordu. Şimdi döner daha da rafine edilmiş. Artık arasına krema yerine taze yer mantarı trüf rendelenip konuluyor… Bu nedenle fiyatı da 19 avrodan 29 avroya çıkarılmış… Aşçı Tangri'ye göre lobide kebap yemek için uğrayan müdavimler de varmış… Gazeteci Eberhard Seidel, "Zengin çevreler daha iyi et, daha iyi malzemeler istiyorlar ve çok daha fazlasını ödemeye hazırlar" diyor…
Artı49